Współdzielenie istnieje od dekad albo i od setek lat. Z tym, że do niedawna opierało się na relacjach sąsiedzkich czy przyjacielskich. Obecnie specjalne platformy kojarzą całkiem obcych sobie ludzi. Udostępniającymi zasoby mogą być zarówno osoby prywatne, jak i firmy; za darmo, za konkretną cenę lub w formie wymiany.
W jakich obszarach życia pojawia się ten trend?
- wynajem, dzielenie miejsca zamieszkania i zakwaterowania (np. Airbnb)
- współdzielenie samochodów, tzw. carpooling (np. BlaBlaCar czy Uber)
- udostępnianie usług, umiejętności lub sprzętów
- odsprzedaż lub wymiana używanych rzeczy – najpopularniejsza i najstarsza forma współdzielenia.
W korzeniach sharing economy leży altruizm i chęć pomocy innym, ale oczywiście aspekty finansowe nie są bez znaczenia. Według badań przeprowadzonych przez agencję Havas Worldwide, ponad 30% respondentów korzysta z elementów gospodarki współdzielonej ze względu na oszczędność pieniędzy oraz wygodę i elastyczność.
Tu warto wrócić do genezy powstania tego trendu. Przyczyn było kilka, ale pierwsza i najważniejsza związana właśnie z finansami:
- recesja gospodarcza
– kryzys z 2008 roku sprawił, że ludzie baczniej zaczęli przyglądać się każdej wydawanej złotówce (lub dolarowi, euro, funtowi – bez znaczenia). - szeroki dostęp do zaawansowanych technologii i smartfonów
– niesamowicie ułatwia wymianę usług, sposób zapłaty za nie, ale także zwiększa świadomość, że takie możliwości istnieją. To internet i specjalne aplikacje mobilne skupiają ludzi „potrzebujących” oraz „udostępniających”. Dodatkowo zwiększają wzajemne zaufanie, poprzez system ocen i poleceń. - zmiany w społeczeństwie
– młode pokolenie, będące na progu dorosłego, odpowiedzialnego życia często podkreśla, że bardziej niż posiadanie liczy się dla nich doświadczanie. Ogólnie, jako społeczeństwo zachodnie, coraz świadomiej odpieramy wartość „mieć”, kładziemy większy nacisk na „być”. Dlatego wolimy coś pożyczyć niż kupić.
Dodatkowo, ze względu na intensywny tryb życia, na znaczeniu zyskuje nasz komfort i wygoda, a korzystanie z poszczególnych opcji gospodarki dzielenia się nam to zapewnia.
Czy to się opłaca?
Na to pytanie można by odpowiedzieć jednym zdaniem. Skok będzie gigantyczny, ponieważ rozwój tego trendu jest bardzo dynamiczny oraz wszelkie prognozy mówią, że to się nie zmieni.
Według badań PwC:
W 2025 roku zyski wygenerowane z sharing economy wzrosną do 335 mld dolarów rocznie (z ok. 15 mld obecnie)
Konsumenci są bezlitośni – jeśli widzą, że mogą coś mieć za ułamek ceny i tylko wtedy, kiedy naprawdę tego potrzebują, korzystają. I wchodzą na strony takie jak Airbnb, BlaBlaCar czy OLX albo odpalają aplikacje Uber, TaskRabbit czy Nextbike.
Według badań PwC:
o tego typu serwisach słyszało 40% dorosłych Polaków, a 26% z nich korzysta aktywnie. To bez wątpienia duży potencjał.
Co więcej, świadomość istnienia przedsięwzięć wpisujących się w politykę gospodarki współdzielonej jest coraz większa.
Czy to jest legalne?
Często słyszy się o wątpliwościach i protestach przedstawicieli konkurencyjnych usług, głównie w kontekście Airbnb i Ubera. Analogicznie – przemysł hotelowy oraz taksówkarze zarzucają tym platformom nieuczciwość, brak profesjonalizmu oraz ceny, z którymi oni nie mogą konkurować (ze względu na liczne obostrzenia prawne). Niejasności wynikają z faktu, że sharing economy to trend stosunkowo młody, często nieposiadający definicji prawnych, niepodchodzący pod żadne regulacje. Niektóre miasta lub nawet kraje próbują funkcjonowania przedsięwzięć typu sharing economy zakazać lub chociaż uregulować prawnie – z lepszym albo gorszym skutkiem. Na tę chwilę działania wszystkich znaczących przedsięwzięć z zakresu gospodarki współdzielonej są legalne. Poza tym stoją za nimi coraz większe pieniądze, a co za tym idzie, coraz lepsi prawnicy, którzy pomagają funkcjonować w taki sposób, aby nie łamać żadnych istniejących przepisów.
Jakieś przykłady?
Airbnb
– strona do oferowania oraz rezerwowania noclegów. Z tym, że nie w hotelu czy pensjonacie, a w czyimś prywatnych domu, co sprawia, że koszt wynajmu jest znacznie niższy (mimo że płacimy również prowizję oraz opłatę za sprzątanie). Platforma powstała w 2008 roku, obecnie dostępna jest w 26 językach, oferuje lokum w 191 krajach, ma ponad 150 mln użytkowników na całym świecie, a jej wartość rynkowa wynosi ok. 25 mln dolarów.
BlaBlaCar
– strona pozwala znaleźć kierowcę, który jedzie do tego samego miasta co my (albo przez nie przejeżdża), a ma w aucie wolne miejsca. Kierowcy sami decydują, za jaką kwotę udostępniają przejazd, o której będą jechać i jak bardzo mogą zboczyć z planowanej trasy. W tej chwili BlaBlaCar działa w 22 krajach i od 2006 roku, kiedy powstał, zyskał ponad 40 mln użytkowników (zarówno kierowców, jak i pasażerów).
OLX
– strona służy m.in. do sprzedawania/kupowania używanych rzeczy. To jedna z prostszych form współdzielenia – w momencie, w którym przestajemy czegoś potrzebować, sprzedajemy to komuś, kto akurat potrzebuje. OLX wystartował w 2006 roku. Obecnie funkcjonuje w 45 krajach i miesięcznie ma ponad 200 mln aktywnych użytkowników, którzy dokonują dziennych transakcji na ponad 8,5 mln dolarów.
Uber
– aplikacja pozwalająca znaleźć kierowcę, który jest w pobliżu i zawiezie nas do wybranego miejsca. Z góry znamy szacowany czas przejazdu i koszt, który na koniec sam pobrany zostanie z naszego konta. Firma powstała w 2009 roku, obecnie funkcjonuje w 633 miastach na świecie. Ciągle się rozwija, oferując takie usługi jak dowóz jedzenia czy przeloty helikopterem.
TaskRabbit
– amerykańska platforma, która zbiera oferty osób oferujących swoje usługi, takie jak sprzątanie, przeprowadzki, dostawy, drobne naprawy itp. Funkcjonuje w 18 amerykańskich miastach oraz od 2016 roku w Londynie.
Nextbike
– sieć bezobsługowych i krótkoterminowych wypożyczalni rowerów miejskich. W tej chwili działa w 14 krajach oraz posiada ponad 17 000 rowerów.
Eksperci nie mają wątpliwości, że gospodarka współdzielona to trend, który będzie rosnąć. Najbardziej dynamicznie prognozowany jest rozwój wymiany umiejętności – będziemy szukać kogoś, kto potrafi wykonać konkretną czynność, szybko i jednorazowo.
Jednocześnie sharing economy pozytywnie wpływa zarówno na społeczeństwo, jak i gospodarkę, jak i na ekologię, więc należy tylko przyklasnąć.
Współdziele B2B
Ciekawym odłamem sharing economy są tworzone przez firmy platformy do kojarzenia i ułatwiania współpracy innym przedsiębiorstwom. Skupiają się na wspólnym działaniu, użytkowaniu i wykorzystywaniu biznesowych zasobów. Dzięki temu firmy zyskują dodatkowe możliwości rozwoju, często właśnie dzięki współpracy mogą oferować konkurencyjne ceny czy w inny sposób budować swoją przewagę na rynku. Przykłady tego typu działalności mamy również w Polsce – Biznesowa Platforma Społecznościowa stworzona przez grupę Vantis Holding zrzesza ponad 7000 firm i przedsiębiorców. To pokazuje, że również biznes szuka okazji do wykorzystywania ekonomii współpracy. Najprawdopodobniej będzie to kolejny kierunek rozwoju tego trendu.
